Heb jij ook een bullshit baan?

In het Verenigd Koninkrijk geeft 37% van de werkende mensen aan dat het niet zou uitmaken of hun baan bestaat of niet. De baan heeft geen positieve impact op de maatschappij. Sterker nog, het werk richt wellicht juist schade aan!

En dit is niet alleen maar het geval aan de andere kant van de Noordzee. In het Westen heeft meer dan twintig procent van de werkende mensen het idee dat wat ze doen helemaal geen zin heeft. Toch werken ze zich een ongeluk en verdienen samen miljarden. Waarom stoppen we niet gewoon met die bullshitbanen? 

De VPRO zond op 24 maart 2019 een aflevering uit genaamd ‘mijn bullshitbaan’. In deze aflevering zet de Amerikaanse antropoloog David Graeber het fenomeen ‘bullshitbaan’ op de kaart.

Een bullshitbaan is volgens hem een baan waarvan de werknemer zelf zegt dat deze onzinnig is. De bezigheden zijn nutteloos en het werk overbodig. De bullshitbaan leidt tot ongelukkige medewerkers en verspilling. In de uitzending komen verschillende werknemers met bullshitbanen aan bod. Enkele door hun genoemde voorbeelden zijn:

• In de top van een multinational wordt iets bedacht. De organisatielagen eronder moeten het plan gaan realiseren, maar het werkt niet want het is geen goed plan. Niemand durft dit zo terug te koppelen naar de top omdat ze bang zijn voor represailles en speelt het spel dus maar mee alsof het een goed plan is en de uitvoering gewoon in volle gang is.
• Nutteloze trainingen die bijgewoond moeten worden waar je niets aan hebt en waardoor het echte werk blijft liggen.
• ‘Het lijkt op het sprookje van de kleren van de Keizer. We doen met zijn allen alsof er iets is. In werkelijkheid is er echter niets.’

Het beeld dat Graeber schetst, verklaart een hoop hedendaagse fenomenen, waar economen, sociologen en politicologen zich eerder geen raad mee wisten. De almaar uitdijende bureaucratie in bedrijven wordt in stand gehouden door kapitalistische en door status gedreven managers. Volgens Graeber is de managerscultuur van vandaag dan ook een nieuw feodaal systeem. Topmanagers bouwen hun eigen koninkrijkjes. De bouwstenen zijn nutteloze afdelingen waar mensen de weg kwijt raken en ongelukkig worden en waar de productiviteit ver te zoeken is.

Waar gaat dit tot leiden wetende dat er in de toekomst steeds minder werk zal zijn en de behoefte aan welvaart en status zal blijven bestaan?

De aflevering van Tegenlicht ‘Mijn bullshitbaan’ kun je hier bekijken (kijktijd 45 minuten). Een aanrader als je jouw organisatie toekomstbestendig wilt maken!